NAGALAND အပိုင္း [၁]
ပထဝီအေနအထား
နာဂျပည္နယ္ သည္ အိႏၵိယႏူိင္ငံ ၏ အေရွ႕ေျမာက္အဖ်ား တြင္တည္ရွိေသာ ေတာင္ေပၚေဒသျပည္နယ္တခု ျဖစ္ၿပီး၊ အေရွ႕ဖက္တြင္ ျမန္မာႏူိင္ငံ၊ အေနာက္ဖက္ တြင္ အာသံျပည္နယ္၊ ေတာင္ဖက္တြင္ မဏိိပူရ္ ျပည္နယ္၊ ႏွင့္ ေျမာက္ဖက္ တြင္ အာ႐ုံခ်ာပရာေဒ့ရွ္ ျပည္နယ္ တို႔ျဖင့္ နယ္နမိတ္ ျခင္းဆက္စပ္ လွ်က္ရွိသည္။ နာဂျပည္နယ္ ၏ ၿမိဳေတာ္ မွာ "ကိုဟီမ [Kohima]" ျဖစ္ၿပီး၊ အႀကီးဆုံးၿမိဳ႕ မွာ ဒိမၼပူရ္ [Dimapur] ျဖစ္သည္။ အက်ယ္အဝန္း အားျဖင့္ အစုစုေပါင္း စတုရန္းမိုင္ ၆,၄၀၁ မိုင္ [ ၁၆,၅၇၉ စတုရန္း ကီလိုမီတာ ] ရွိၿပီး၊ လူဦးေရ ႏွစ္သန္းနီးပါး မွ် သာရွိ၍ အိႏိၵယျပည္ ၏ အငယ္ဆုံး ျပည္နယ္ တခုလည္း ျဖစ္သည္။ COORDINATES 25° 24′ 0″ N, 94° 4′ 48″ E
နာဂျပည္နယ္ သည္ ေတာင္ထူထပ္သည့္ အေလွ်ာက္ နာဂေတာင္တန္းႀကီး သည္ အာသံ ျပည္နယ္ ရွိ 'ျဗမၼာပုတၱရ ေတာင္ၾကား' မွ အစျပဳခါ အျမင္႔ ေပ၂,၀၀၀ ရွိၿပီး၊ ေတာင္ဘက္သို႔ တန္းဆင္း သြားပါသည္။ တခ်ဳိ႕ေနရာတြင္ အျမင့္ ေပ ၆,၀၀၀ ထိ ျမင့္၍၊ အျမင့္ဆုံးေတာင္ထြဋ္ မွာ ေပေပါင္း ၁၂,၅၅၂ ေပ ရွိ ေသာ 'စာရမၼတီ ေတာင္ထြဋ္' ဟုေခၚသည္။ ျမန္မာႏူိင္ငံ မွ 'ဖတ္ကိုင္ေတာင္တန္း' ႏွင့္ နာဂေတာင္တန္း သည္ ထို 'စာရမၼတီေတာင္ထြဋ္' တြင္ ေပါင္းဆုံမိပါသည္။ ေျမာက္ဖက္တြင္ 'ဒိုယန္' ႏွင့္ 'ဒီဖ'ူ ျမစ္ ႏွစ္သြယ္ က ဝန္းရံထားၿပီး၊ အေနာက္ေတာင္ဖက္ တြင္ 'ဘာလတ္(က္)ျမစ္၊ အေရွ႕ေတာင္အရပ္တြင္ 'ခ်င္းတြင္းျမစ္' တို႔ တည္ရွိၾက ၍ နာဂေတာင္တန္း ၏ နယ္နမိတ္မ်ား သဖြယ္ ျဖစ္လွ်က္ ရွိသည္။သမိုင္းအက်ဥ္း
နာဂျပည္နယ္ ႏွင့္ ပတ္သက္၍ ေရွးအက်ဆုံး မွတ္တမ္း မ်ားတြင္ နာဂလူမ်ဳိးစု မ်ား၏ ႐ုိးရာဓေလ့ထုံးစံ မ်ား၊ ကုန္သြယ္မႈ အေလ့အထ အေၾကာင္း မ်ား ေလာက္သာေတြ႔ ရသည္။ 'နာဂ' ဟူေသာ အမည္သည္၊ နားတြင္ အေပါက္ေဖါက္ ထား၍ "နားကား" ေသာလူမ်ဳိး ဟု ျမန္မာစကား မွ ဆင္းသက္ လာႏူိင္သည္ ဟု ကိုးကားေျပာဆို ေလ့ရွိသည္။ မည္သို႔ဆိုေစ နာဂလူမ်ိဳးစု သည္ အာသံျပည္္၊ ျမန္မာျပည္ ႏွင့္ လူမႈေရး၊ စီးပြားေရး ႏွင့္ ႏူိင္ငံေရး မွာပါ ဆက္သြယ္ မႈရွိေနသည္။ ၁၈၁၆ ခု တြင္ နာဂျပည္နယ္ ႏွင္႔ အာသံျပည္နယ္ တို႕သည္ ျမန္မာမင္းတို႔၏ တိုက္႐ုိက္အုပ္ခ်ဳပ္ ေအာက္သို႔ ေရာက္ရွိခဲ့ၿပီး ေနာက္၁၀ႏွစ္ အၾကာ ၁၈၂၆ခု တြင္၊ ၿဗိတိသွ်တို႔ လက္ေအာက္သို႔ နာဂျပည္နယ္ တစိတ္တေဒသ ေရာက္သြားခဲ႔သည္။ တဖန္ 'တူယင္စံ' ဟု ေဒသတခု မွလြဲ၍ က်န္ရွိေသာ နာဂျပည္နယ္ အားလံုး ကို ၿဗိတိသွ်တို႔က ၁၈၉၂ ခုႏွစ္တြင္ အၿပီးအပို္င္ သိမ္းပိုက္ႏူိင္ခဲ့ၿပီး၊ အာသံျပည္နယ္ ႏွင့္ တဲြဘက္ အုပ္ခ်ဳပ္ ခဲ့သည္။ ထိုအခ်ိန္ မွ စ၍ ေတာင္ေပၚသား နာဂလူမ်ဳိးစု သည္ တေျဖးေျဖး ခရိယန္ဘာသာဝင္ မ်ား ျဖစ္လာ ခဲ့ေလသည္။ရာသီဥတု
နာဂျပည္နယ္္ ၏ ရာသီဥတုသည္ စိုထိိုင္းဆ မ်ား ေသာ မုတ္သုန္ ရာသီ ျဖစ္္ၿပီး၊ တႏွစ္လွ်င္ မိုးေရခ်ိန္ ပ်မ္းမွ်ျခင္း ၇၀ - ၁၀၀ လက္မ ခန္႔ရရွိသည္။ ေမလ မွ စက္တင္ဘာလ အတြင္း မိုးေရခ်ိန္ အျမင့္ဆုံး ျဖစ္၍၊ အပူခ်ိန္ မွာ ၇၀°F (၂၁°C) မွ အျမင့္ဆုံး ၁၀၄°F (၄၀°C) ရွိၿပီး၊ ေဆာင္းကာလ တြင္ ၃၉°F (၄°C) အထိ အနိမ့္ဆုံး က်ဆင္းသြားၿပီး ေတာင္ကုန္း ေျမျမင့္ အရပ္ မ်ားတြင္ ျမဴမ်ား ဆိုင္းေနသည္ကို အၿမဲေတြ႔ရ ေလ့ရွိသည္။
႐ုိးရာယဥ္ေက်းမႈ
နာဂလူမ်ဳိးု စုစုေပါင္း ၁၄စု ရွိၿပီး၊ ကြန္ရာ့ခ္၊ လိုထ၊ အန္ဂမီ၊ ေအာင္ဝ္ ႏွင့္ ဇူမီ တို့ သည္ အဓိက လူမ်ဳိးစုႀကီး မ်ားျဖစ္သည္။ နာဂလူမ်ိဳးစုႀကီး ႏွင့္ မ်ဳိးစု အငယ္ မ်ားအၾကားတြင္ သစၥာရွိမႈ၊ ႀကီးသူ ကို ငယ္သူေလးစား မႈသည္ အေရးႀကီးဆုံး ေသာ ဓေလ့ ႏွင့္ အစဥ္အလာ တခု ျဖစ္သည္။ 
လက္ယက္ ယကၠန္းယက္ျခင္း၊ ဂ်တ္ခုတ္ျခင္း တို႔သည္ ႐ုိးရာ လက္မႈ အတတ္ပညာ တခုအျဖစ္ လက္ဆင့္ကမ္း သယ္ေဆာင္လာသည္ မွာ ရာစုႏွစ္ေပါင္း ၾကာခဲ့ၿပီး၊ ယေန႔ အထိမတိမ္ေကာပဲ နာဂျပည္နယ္ေတြ႕ရဆဲ ျဖစ္ပါသည္။ လူမ်ဳိးစု တစုတိုင္း တြင္ ကိုယ္ပိုင္ဟန္ ကိုယ္စီ ရွိၿပီး အလြန္ထူးျခား လက္ရာေျမာက္ ေသာ ဒီဇုိင္း၊ အေရာင္အေသြး တို့ျဖင့္ ယက္လုပ္ထား ေသာ ျခံဳေစာင္ [ေရွာေစာင္]၊ လြယ္အိတ္၊ စားပြဲခင္း မ်ားကိုေတြ႔ရသည့္ အျပင္၊ ဝါးျဖင့္ျပဳလုပ္ထားေသာ အသုံးအေဆာင္ မ်ား၊ သစ္သား ပန္းပု႐ုပ္မ်ား၊ အလြန္လွပေသာ နာဂလွံ တို႔ပါ ေတြ႕ရပါသည္။ထို႔အျပင္ နာဂလူမ်ဳိးစု တိုင္းတြင္ ကိုယ္ပိုင္ ႐ုိးရာ ယဥ္ေက်းမႈ အက မ်ားလည္းရွိပါ ေသးသည္။ ယင္းတို႔ ထဲတြင္ မိုဆူ၊ ဆစ္႔ခ္လဲညီီ၊ ထိုခူ၊ အီမုန္ ႏွင့္ ဂန္ငိုင္ လူမ်ဳိးစု တို႔၏ စစ္ခ်ီအက ႏွင့္ အျခားေသာ ရိုးရာအက တို႔မွာ အလြန္ထူးျခားၿပီး၊ အျခား နာဂလူမ်ဳိးစု တုိ႔ ႏွင့္ မတူေသာ ကိုယ္ပိုင္ဟန္ ကိုယ္စီ ရွိသည္ကိုလည္း ေတြ႔ ရပါသည္။ နာဂလူမ်ဳိး တို႔၏ ႐ုိးရာ အက သည္ ၎တို႔၏ အဓိက ယဥ္ေက်းမႈ တခုျဖစ္ၿပီး၊ လူတိုင္း ထို အက မ်ားကို ေမြးရာပါ အကတခု အေနျဖင့္ အထူးသင္စရာ မလိုပဲ က,တတ္ၾကေလ့ ရွိသည္။
ဘာသာေရး
လူဦးေရ ၂သန္း နီးပါးမွ် ရွိေသာ နာဂလူမ်ဳိးစု အားလုံး၏ ၉၀% သည္ ခရိယာန္ ဘာသာကုိ သက္ဝင္ယုံၾကည္ ၾကၿပီး၊ နာဂျပည္နယ္သည္ အိႏၵိယႏူိင္္ငံ ၏ ခရိယာန္ဘာသာဝင္ အမ်ားဆုံး ေနထိုင္ေသာ ျပည္နယ္ သုံးခုုတြင္ တခုအပါဝင္ျဖစ္သည္။ ၎အျပင္ အျခားျပည္နယ္ ႏွစ္ခုျဖစ္ေသာ မဂၢာလရာ၊ အာသံ ျပည္နယ္ ႏွင့္ ႏူိင္းယွဥ္ ပါက နာဂျပည္နယ္ တျပည္နယ္ တည္း၌သာ ခရိယန္ဘာသာဝင္ ၉၀% ရွိကုိ ေတြ႔ရသည္။
ကုိဟီမ၊ ဒီမပူရ္၊ မိုကုက္ခြ်န္ စေသာ ျမိဳ႕ မ်ားတြင္ ခရိယာန္ဘုရားေၾကာင္း မ်ားကုိ အမ်ားဆုံးေတြ႕ရသည္။ အာရွတိုက္ တြင္ ခရိယာန္ဘုရားေက်ာင္း အမ်ားဆုံး ေတြ႕ရေသာ ျပည္နယ္တခု ဟုဆိုႏူိင္ သည့္အျပင္၊ ဘုရားေက်ာင္းပုံမွန္ တက္ေသာ လူမ်ဳိးစု လည္းျဖစ္သည္။ နာဂလူမ်ဳိးမ်ား ၏ ၇၀% သည္ "ႏွစ္ျခင္းခရိယာန္" ဘာသာကို အမ်ားဆုံး သက္ဝင္ ယုံၾကည္ ၾကျပီး၊ ကက္သိုလစ္ဘုရားေက်ာင္း အခ်ဳိ႕ကို ကိုဟီမ ႏွင့္ ဒီမပူရ္ၿမဳိ႕ တို၏ ဆင္ေျခဖုံးရပ္ကြက္ မ်ားတြင္ အနည္းအက်ဥ္း ေတြ႕ႏုိင္ ပါသည္။ က်န္ရွိေသာ ၇.၇% မွာ ဟိႏၵဴ ဘာသာ ႏွင့္ ၁.၈% မွာ မူဆလင္ ဘာသာကို သက္ဝင္ယုံၾကည္ ၾကၿပီး၊ ၀.၃% နီးပါး မွ် ေသာ နာဂလူမ်ဳိးစု တခ်ဳိ႕သာ ႐ိုးရာဘာသာမ်ား ကုိ ကုိးကြယ္ ၾကသည္။
No comments:
Post a Comment